Η ηθική ευθύνη της Εθνικής Τράπεζας για τις απάτες γύρω από την Τράπεζα της Ανατολής

Του Ελευθέριου Ρήνου

Η πολιτική της απαξίωσης εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας ίσως είναι και το μεγαλύτερο της «ατού» στη μεγαλύτερη τραπεζική απάτη της σύγχρονης τραπεζικής ιστορίας στη χώρα. Ταυτόχρονα όμως επέτρεψε την εμφάνιση μιας σειράς από απάτες του κοινού ποινικού δικαίου, στις οποίες όμως η σιωπή εκ μέρους της τράπεζας ήταν βασικός συντελεστής της ανάδειξής τους.

Παρακολουθώντας τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης του κατά φαντασία «τρισεκατομμυριούχου» Αρτέμη Σώρρα από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας, είχα την πεποίθηση ότι η Εθνική Τράπεζα θα φρόντιζε να παρουσιάσει εμπεριστατωμένα κάποια από τα αφηγήματά της για την Τράπεζα της Ανατολής. Έτσι κι αλλιώς, η δίκη περισσότερο θύμιζε μια δίκη για την Τράπεζα της Ανατολής, παρά για τα άχρηστα χρεόγραφα του Stephen Louis Wozny που ο Σώρρας προσπάθησε να προσφέρει στο Ελληνικό Δημόσιο.

Ωστόσο, η Εθνική Τράπεζα αρκέστηκε στην παρουσία ενός «άχρωμου» και «άοσμου» μάρτυρα, ο οποίος δεν είχε την παραμικρή γνώση για την υπόθεση της Τράπεζας της Ανατολής, αλλά ως απόφοιτος λυκείου, όπως δήλωσε, στάλθηκε από τη διοίκηση της τράπεζας για να καταθέσει σε μια τόσο σοβαρή υπόθεση στο Εφετείο Κακουργημάτων. Ούτε έναν δικηγόρο, ούτε έναν οικονομολόγο, ούτε καν έναν λογιστή από τις εκατοντάδες των εργαζομένων της, δεν φρόντισε να στείλει το νομικό τμήμα της τράπεζας στο δικαστήριο.

Ο απεσταλμένος της ΕΤΕ το μόνο που είχε να καταθέσει για την απάτη Σώρρα αφορούσε αποκλειστικά και μόνο το κομμάτι της Τράπεζας της Ανατολής. Κράδαινε λοιπόν την πρωτόδικη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και ισχυριζόταν ότι η ειδική εκκαθάριση της Τράπεζας της Ανατολής είχε ολοκληρωθεί νόμιμα το 1932 και δεν υπήρχε η παραμικρή οσμή σκανδάλου. Σε κάθε ερώτηση της έδρας του δικαστηρίου, χρησιμοποιούσε την πρωτόδικη απόφαση ως «ιερό κείμενο». Πέραν της δικαστικής απόφασης ουδέν. Πέραν της Τράπεζας της Ανατολής κανένα άλλο ερώτημα ή ενδιαφέρον για τις άλλες δύο απάτες, στις οποίες θα μπορούσε να συνεισφέρει ο εκπρόσωπος ενός τραπεζικού ιδρύματος: τα άχρηστα χρεόγραφα του Wozny και τα “παγκόσμια καταπιστεύματα” με τις πλαστές υπογραφές εκατοντάδων πολιτικών.

Φυσικά, οι νομικοί υπερασπιστές των περισσότερων από τους κατηγορούμενους σε αυτή την ιστορία, οι οποίοι δεν είχαν σχέση με το Σώρρα, αλλά μόνο με την Τράπεζα της Ανατολής και ήταν κατηγορούμενοι για διασπορά ψευδών ειδήσεων, διέκριναν το πρόβλημα και αντέτειναν ότι επρόκειτο για μια πρωτόδικη απόφαση η οποία δεν είχε τελεσιδικήσει, αφού είχε ασκηθεί έφεση.

Τελικά, η πρωτόδικη αυτή απόφαση, την οποία είχε επιτύχει η Εθνική Τράπεζα και την έχει χρησιμοποιήσει κατά κόρον σε αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων εναντίον της, έχει ανατραπεί από νεότερη απόφαση του Εφετείου Αθηνών και πλέον δεν ισχύει.

Ευτυχώς, εκεί που η Εθνική Τράπεζα απέτυχε, δηλαδή στην προσφορά στοιχείων για τη διαλεύκανση της υπόθεσης από τη δικαιοσύνη, συμμετείχε με πληθώρα στοιχείων ως μάρτυρας ο δικηγόρος Ιωάννης Καραμιχάλης, ο οποίος ανέλυσε την απάτη εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας σε βάρος των κομιστών μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής και ουσιαστικά έπεισε τους δικαστές, που αθώωσαν ομόφωνα τους κατηγορούμενους για το θέμα αυτό, παρά την προηγούμενη αυστηρή άσκηση ποινικής δίωξης.

Παρά τις διαδοχικές ήττες γοήτρου της Εθνικής Τράπεζας, από τις οποίες η πρώτη ήταν στην ποινική δίκη του Σώρρα και άλλων 22 ατόμων και η δεύτερη στο Εφετείο που ακύρωσε την πρωτόδικη απόφαση περί της λήξης της εκκαθάρισης, η τράπεζα συνεχίζει απαράλλακτη την ίδια στάση.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η σκληρή γραμμή της διοίκησης της ΕΤΕ βασίζεται στην εισήγηση καθηγητή ακριτικού πανεπιστημίου, ο οποίος χαίρει της προσωπικής εμπιστοσύνης του διοικητή, ωστόσο η γραμμή που έχει δώσει αμφισβητείται σιωπηρά – προς το παρόν – από μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ίδιας της τράπεζας. Ποιος θα ήθελε άλλωστε να πέσει πάνω του μια τέτοια ευθύνη.

Με την απομάκρυνση του βασικού δικηγόρου που είχε ασχοληθεί με την υπόθεση αυτή πριν 20 χρόνια και τον παροπλισμό των στελεχών που ο ίδιος είχε αναδείξει στο νομικό τμήμα της τράπεζας, κύρια λόγω προσωπικών θεμάτων, η αντιμετώπιση της «καυτής πατάτας» της Τράπεζας της Ανατολής έχει περιέλθει στα χέρια νομικών που δεν γνωρίζουν την πραγματική ουσία της υπόθεσης και αρκούνται στην παραδοσιακή «γραμμή» της απαξίωσης.

Αυτή η απαξίωση όμως δεν ταιριάζει σε μια ιστορία, στην οποία η τράπεζα έχει πιαστεί να χρησιμοποιεί πλαστά έγγραφα και ισολογισμούς που όχι μόνο είναι λανθασμένοι, αλλά φέρονται να έχουν διαφορετικές εκδόσεις για την ίδια μέρα! Ειδικά μάλιστα όταν το συγκεντρωτικό λογιστικό βιβλίο του αλληλόχρεου λογαριασμού της ειδικής εκκαθάρισης είναι διαθέσιμο και δεν φέρει το παραμικρό “κλείσιμο”, είτε του αλληλόχρεου λογαριασμού, είτε της ειδικής εκκαθάρισης.

Ανάλογα παθητική ήταν η στάση της Εθνικής Τράπεζας και σε άλλες υποθέσεις. Για παράδειγμα, όταν στην απάτη Σώρρα με τα «παγκόσμια καταπιστεύματα», τα μέλη της οργάνωσης χρησιμοποιούσαν έγγραφα με λογαριασμούς ελληνικών τραπεζών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και η Εθνική Τράπεζα, είχα απευθύνει το δημοσιογραφικό ερώτημα στην τράπεζα αν ο εν λόγω λογαριασμός των εκατοντάδων «τρισεκατομμυρίων» υπήρχε και αν περιείχε το ποσό που ισχυριζόταν ο Σώρρας. Άλλωστε, ακόμη και αστυνομικός της Ελληνικής Αστυνομίας σε δημόσια εκδήλωση καθύβριζε την Εκκλησία και τις Ελληνικές κυβερνήσεις, ισχυριζόμενος δημόσια την ύπαρξη των κατά φαντασία κεφαλαίων, επιδεικνύοντας και λογαριασμό που υποστήριζε ότι ανήκει στην Εθνική Τράπεζα. Ο αστυνομικός έδειχνε τους λογαριασμούς στο κοινό και έλεγε ότι αν έλεγε ψέματα θα έπρεπε οι ανώτεροί του να τον έχουν συλλάβει!

Η απραξία εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας ήταν αντίστοιχη της διερεύνησης της απάτης από την Εισαγγελέα, που δεν άσκησε καν ποινικές διώξεις στον εν λόγω αστυνομικό και όσους συνεργάτες του διακινούσαν πλαστά και άχρηστα έγγραφα, με καταφανώς πλαστογραφημένες υπογραφές πολιτικών.

Θα αρκούσε μια δημόσια ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας ότι ο λογαριασμός που ανέφερε ο Σώρρας και διακινούσαν οι οπαδοί του δεν περιείχε τρισεκατομμύρια, ούτε καν μερικές χιλιάδες ευρώ. Την επιβεβαίωση της ανυπαρξίας των κεφαλαίων την απέστειλε η ΕΤΕ στην Τράπεζα της Ελλάδος, όταν της ζητήθηκε επίσημα και ετεροχρονισμένα, για να χρησιμοποιηθεί στην ποινική απαλλαγή των ιθυνόντων της κεντρικής τράπεζας, μετά από μήνυση του Σώρρα επειδή δεν έπαιρναν… τα τρις του.

Αντίστοιχη ήταν και η εισαγγελική ευθύνη στην ποινική δίωξη κατά των Σώρρα, Λαμπράκη, Διαμαντόπουλου και Πάππας, όταν κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν για ψευδορκία και ψευδή καταμήνυση, μετά από τις μηνύσεις που κατέθετε κατά κόρον κατά των Ελλήνων πολιτικών και φυσικά έχανε ο Σώρρας, αποκρύπτοντας το αποτέλεσμα. Στις δύο δίκες, πρωτόδικα και στην έφεση, η εισαγγελέας δεν φρόντισε να καλέσει ούτε καν κάποιους από τους μηνυόμενους πολιτικούς ή έναν ειδικό μάρτυρα από την Τράπεζα της Ελλάδος ή το Υπουργείο Οικονομικών. Μόνος μάρτυρας και αποδέχτης απειλών και ύβρεων ήμουν εγώ.

Βέβαια, οι φανατικοί οπαδοί του Σώρρα έμπαιναν καμαρωτοί μέσα σε εφορίες και τράπεζες, κατέγραφαν υπαλλήλους με κρυφές κάμερες, μήνυαν διευθυντές υπηρεσιών, ισχυριζόμενοι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν παραλάμβανε τα τρισεκατομμύρια των ονείρων τους. Άσχετοι δημόσιοι λειτουργοί συνελήφθησαν με τη διαδικασία του αυτοφώρου και οδηγήθηκαν στον Εισαγγελέα, ενώ η Εθνική Τράπεζα θα μπορούσε να προστατέψει το επενδυτικό κοινό, τους πελάτες της και το κοινωνικό σύνολο, με μια απλή δημόσια ανακοίνωση διάψευσης της ύπαρξης χρημάτων στους συγκεκριμένους λογαριασμούς που διακινούσε ο Σώρρας και οι οποίοι δεν είχαν καν το σωστό πλήθος ψηφίων!

Παράλληλα, η μη ανάληψη της προφανούς ευθύνης της Εθνικής Τράπεζας για την απάτη στην υπόθεση της Τράπεζας της Ανατολής, και η «σκληρή γραμμή» της απραξίας μέχρι οι αντίδικοι να… βαρεθούν ή να πεθάνουν από γηρατειά, επέτρεψε την ύπαρξη και γιγάντωση μιας σειράς από απάτες.

Πρώτη και καλύτερη η πώληση ενός μετοχικού τίτλου της Τράπεζας της Ανατολής από τον «ψευτογιατρό» Νίκο Κοντοστάθη προς 200.000 ευρώ, σε ανυποψίαστο πολίτη το καλοκαίρι του 2012, στον οποίο είχε υποσχεθεί ότι επρόκειτο για «επένδυση με μεγάλη και άμεση απόδοση» . Ο αγοραστής αρκέστηκε σε δυο ανυπόγραφα και χωρίς ημερομηνία ιδιόχειρα σημειώματα, στα οποία αναγραφόταν το ύψος κεφαλαίου ανά μετοχή, ο χρόνος πληρωμής από τράπεζα της Γερμανίας καθώς και το ποσό των 400.000 ευρώ που θα του επιστρεφόταν, μέχρι που ο Κοντοστάθης εξαφανίστηκε.

Στην έρευνά μου μέχρι σήμερα έχω συναντήσει πάνω από 30 τέτοιους «επενδυτές» που είτε πωλούν μετοχές προς εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, είτε υπόσχονται υψηλές αποδόσεις σε κατόχους μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής, μέσα από ειδικά χρηματοδοτικά προϊόντα τραπεζών της Αγγλίας και της Ασίας. Τα τελευταία φυσικά, πάντοτε συνοδεύονται από έξοδα μεταφράσεων και φακέλου, μερικών χιλιάδων ευρώ και σχεδόν πάντα περιλαμβάνουν τεράστιες αποδόσεις και μεγάλα ποσοστά υπέρ κοινωφελών σκοπών. Υπόσχονται ότι θα σε κάνουν και πλούσιο και φιλάνθρωπο, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα σε απαλλάξουν από τις αποταμιεύσεις σου.

Αντίστοιχης «ευφυίας» είναι και άλλες παρόμοιες υποθέσεις απάτης, σε βάρος των κομιστών μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής από μικρούς και μεγάλους απατεώνες, που δυστυχώς εκμεταλλεύονται τη μέχρι σήμερα απροθυμία της Εθνικής Τράπεζας να αποδεχθεί την προφανή δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται. Είναι σαφές δυστυχώς ότι η ΕΤΕ με την επιλεκτική απραξία της διευκολύνει κάθε λογής κομπίνα και παραμύθι. Και φτάσαμε στο σημείο, το ΑΦΜ της Τράπεζας της Ανατολής να έχει δηλωθεί από κάποιους ότι χρησιμοποιείται το 2021 για ενδοκοινοτικές συναλλαγές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης…